Deprem sonrası devlet tarafından açıklanan yardım duyurularından bir kısım grup üyesi haberdar değilken, bir kısmı ise cep telefonunun enkazın altında kaldığı için başvuru yapamadığını belirtiyor. Konteyner için başvurularının ise cevaplanmadığını ifade eden kişi sayısı ise bir hayli fazla.
Büşra Taşkıran – Eşitlik İzleme Merkezi
Büşra Taşkıran
Eşitlik İzleme Merkezi
6 Şubat ve sonrasında yaşadığımız depremlerin ardından iki aydan fazla bir süre geçti. Eşit Haklar İzleme Derneği, Romani Godi ve Sivil Düşler Derneği ile birlikte depremden etkilenen illerde Roman, Dom ve Abdalların yaşadığı alanlara saha ziyareti gerçekleştirdik.
Ekonomik ve sosyal haklar başta olmak üzere ayrımcılığa dair bir veri oluşturmak için yaptığımız araştırmayı Adana, Adıyaman, Gaziantep, Malatya, Şanlıurfa ve Hatay illerinde yaptığımız görüşmelerle gerçekleştirdik.
Yaptığımız görüşmelerde ilk olarak toplu çadır alanları ve konteyner alanları dışında yaşamak zorunda kalan Roman, Dom ve Abdalların, depremin yıkıcı etkisinin ardından bir de derin yoksulluk ile mücadele ettiklerini gözlemledik.
Saha ziyareti sırasında edinilen bilgileri ve yapılan gözlemleri şöyle dile getirebiliriz: Deprem öncesinde günlük kazançlarıyla temel ihtiyaçlarını karşıladığını ifade eden grup üyeleri, deprem sonrası büyük bir gelir kaybı yaşadığını, hurdacılık gibi faaliyetlerine ise izin verilmediği ifade ediyor. Başka bir gelir kaynağı yaratamayan bu grupların yaşadığı yoksulluk ise gün geçtikçe derinleşiyor.
Çadırlarını kurdukları alanların özel mülkiyete ait olması ise düzenli olarak yerinden edilmelerine neden oluyor. Resmi kurumlarca bir yaşam alanına yönlendirilmemeleri; otoban kenarı, yol kenarı, ormanlık alan ve benzeri alanlara yönelmelerine sebep oluyor.
Depremin ardından geçen bunca zaman, bu grupların barınma hakkına erişiminin hala sağlanamadığını gösteriyor. Çadırların bir çoğunu kendi imkanlarıyla edinen grup üyeleri, hava koşullarına uygun olmayan su geçiren ve rüzgardan kolayca zarar görebilecek bir malzemeye sahip çadırlarda yaşıyor. Çadırların zeminleri ise halı gibi suya ve soğuğa karşı dirençsiz bir malzemeye sahip. Yağmurun yarattığı etkilere karşı ise kadınlar, çadırın zemine kazdıkları su yolları ile çözüm üretmeye çalışıyor.
Kadınlarla yapılan görüşmelerde temiz suya erişimlerinin her geçen gün azaldığını, temizlik ve hijyen malzemelerine ise ihtiyaç duyduklarını belirtiyorlar.
Saha ziyareti yapılan alanlarda var olan çocuk nüfusuna rağmen çocuklara yönelik bir eğitim faaliyetine tanık olunmadı ve yapıldığına dair bir bilgiye ise erişilemedi. Yaşam alanlarında kitap veya oyuncak gibi çocuklara yönelik materyallerin olmadığı, çocukların hava koşullarına uygun kıyafetlere dahi erişemedikleri izlendi.
Çadır alanlarında tuvalet veya banyo ihtiyacı gibi temel gereksinimler için devlet tarafından sağlanan bir imkan söz konusu değil. Temiz su temini ve sanitasyon hizmetlerinin olmaması ise salgın hastalıklara ve can kayıplarına sebebiyet verebilecek durumda.
Deprem sonrası devlet tarafından açıklanan yardım duyurularından bir kısım grup üyesi haberdar değilken, bir kısmı ise cep telefonunun enkazın altında kaldığı için başvuru yapamadığını belirtiyor. Konteyner için başvurularının ise cevaplanmadığını ifade eden kişi sayısı ise bir hayli fazla.
Bazı mahalleler de toplu olarak ayrımcılığa maruz kalan grup üyeleri, bu durumun yarattığı psikolojik buhrandan kurtulamamış. Araştırma sırasında görüşülen bir kız çocuğu sosyal medyada “yağmacılıkla” suçlanmanın derin üzüntüsünü hala yaşadığını belirtiyor.
Evi “ağır hasarlı” olarak sistemde gözüken aileler ise tedirgin. Yeni konut verilecekse eğer bunun yaratacağı mali yükü karşılayama korkusu ile yeni yerleşecekleri yerde ayrımcılığa uğrayacakları korkusunu eş zamanlı hissettiklerini aktarıyorlar.
Roman Hafıza Çalışmaları Derneği ve Sivil Düşler Derneği ortaklığında hazırlanan Depremin ‘Roman’ Hali Raporuna Buradan Ulaşabilirsiniz.
