Eşit Haklar İçin İzleme Derneği tarafından hazırlanan bu rapor, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) 2022–2024 yılları arasındaki faaliyetlerini ve kararlarını incelemektedir. Çalışma, Kurumun kamuya açık faaliyet raporları ve karar verileri üzerinden insan hakları, ayrımcılıkla mücadele ve ulusal önleme mekanizması alanlarındaki performansını değerlendirmektedir.
Üç yıllık döneme bakıldığında, TİHEK’in insan hakları alanındaki hedeflerini büyük ölçüde gerçekleştiremediği görülmektedir. Kurumun 2023 faaliyet raporunda insan hakları başlığındaki göstergelerin çoğu için gerçekleşme oranı “0” olarak kaydedilmiş; insan hakları bilincini artırmaya yönelik eğitimler, kamuoyu araştırmaları, hukuki yol gösterme ve istatistik hazırlama gibi temel faaliyetlerin yürütülmediği tespit edilmiştir.
Kurumun en yüksek performans gösterdiği alanlar konferans, uluslararası işbirliği ve eğitim etkinlikleri olsa da, bu çalışmaların çoğu kurum içi veya akademik nitelikte olup hak ihlali yaşayan birey ve gruplara doğrudan temas etmemektedir.
Başvuru verileri yıllara göre artış göstermektedir; ancak başvuruların önemli bir bölümü incelenmeden “kabul edilmezlik” kararıyla sonuçlanmakta, resen inceleme yetkisi ise oldukça sınırlı kullanılmaktadır. Cezaevlerinden yapılan başvuruların sayısı yüksek olmasına rağmen kararlaşma oranı düşüktür. Özellikle ayrımcılık ve insan hakları ihlali başvurularında ihlal kararı oranları son derece sınırlıdır — örneğin 2022–2024 döneminde insan hakları başvurularında yalnızca iki ihlal kararı verilmiştir.
Genel olarak, TİHEK’in 2022–2024 yılları arasında insan hakları ve ayrımcılıkla mücadele alanındaki temel görevlerini yerine getirmekte sınırlı kaldığı; veri toplama, raporlama ve hukuki destek mekanizmalarını işletmediği; buna karşılık görünürlük ve işbirliği temelli faaliyetlere ağırlık verdiği gözlemlenmektedir.
